Kronika Gminy Borowie

      Borowie leży na nizinie, w dolinie rzeki Wilgi, prawego dopływu Wisły w powiecie garwolińskim województwa mazowieckiego. Na 13 km trasy Garwolin – Stoczek Łukowski – Siedlce. Wioska znana już w początkach XV wieku. Do połowy XVI wieku nazywała się Jastrzębie w 1548 roku staraniem ówczesnego jej właściciela Jana Warszawickiego, kasztelana liwskiego, wieś uzyskała od króla Zygmunta Starego prawa miejskie pod nazwą Borowie. Faktycznie jednak miastem się nie stała. Z pierwotnego założenia miejskiego zachował się duży prostokątny rynek.
      Przy wschodniej stronie rynku jest usytuowany kościół parafialny pod wezwaniem Św. Trójcy. Parafia była erygowana w latach 1545-1547. Kościół był pierwotnie wzniesiony drewniany w 1555 roku. Nowy kościół murowany w miejsce drewnianego wybudowano w 1715 roku, a następnie przebudowany w 1831 roku. Była to fundacja Ludwiki z Załuskich Moszczyńskiej, kasztelanki lubelskiej. Na teren kościoła prowadzi z rynku barokowa murowana z cegły brama-dzwonnica, w początkach XVIII wieku wybudowana. Obecnie uznawana jest jako zabytek.
      Na południe od rynku i kościoła zastał wzniesiony klasyczny dwór właściciela, usytuowany nad dużym stawem, który oddziela teren osiedla od zabudowań dworskich. Istniejący dwór został wzniesiony w początkach XIX wieku dla ówczesnych właścicieli Moszyńskich. Zespół budynków dworu składał się z właściwego budynku-dworu oraz oficyny kuchni. Ostatnimi właścicielami dworu i okolicznych dóbr była rodzina Popławskich. Wspomniany budynek dworu zaliczony jest jako zabytek. W 1944 roku na mocy Dekretu o Reformie Rolnej majątek Popławskich został rozparcelowany.
      Po odzyskaniu niepodległości Polski w roku 1918, Borowie i przyległe wsi jak Jaźwiny, Brzuza, Filipówka, Brzuskowola, Gościewicz i Kamionka administracyjnie należały do Gminy Miastków pow. Garwolin. Wsie Gózd, Słup Pierwszy i Słup Drugi do Gminy Parysów pow. Garwolin, a wieś Chromin do Gminy Iwowe pow. Mińsk Mazowiecki. Na czele Gminy stał wójt wybierany przez pełnoletnich mieszkańców na ogólnych zebraniach gminnych oraz sekretarz gminy mianowany przez starostę. Rada Gminy była wybierana na ogólnych zebraniach gminnych. Na czele każdej wsi stał sołtys wybierany na wiejskich zebraniach.
      Na całym terenie tylko od granicy lasu wsi Borowie przez Słup w stronę Garwolina była droga bita a wszystkie pozostałe drogi były nieutwardzone. Na terenie byłej Gminy Miastków działały dwa Spółdzielcze Stowarzyszenia Mleczarskie. Pierwsza we wsi Gościewicz zorganizowana w 1914 roku jako pierwsza w Gminie Misatków, druga w Borowiu, którą zorganizowano w 1915 roku i zlokalizowana w wynajętym budynku parafialnym. W 1914 roku w Borowiu zorganizowano Kasę Stefczyka, Pożyczkową – Oszczędnościową z wkładami członkowskimi.
      W zakresie oświaty szkolnej: Szkoła powszechna początkowo była tylko w Borowiu o jednym nauczycielu i czterech oddziałach. Chodziły tylko te dzieci, których rodzice chcieli posyłać, ponieważ początkowo przymusu nie było. Kierownictwo szkoły w Borowiu od 1 października 1916 roku obiął Aleksander Sasimowski. Po zorganizowaniu szkoły w okresie początkowym szkoła mieściła się w lokalu wynajętym. W roku 1917 szkoła została przeniesiona do nowo wybudowanego lokalu szkolnego składającego się z jednej dużej klasy szkolnej, kancelarii i mieszkania dla nauczyciela. Budynek murowany kryty dachówką. Do regionu szkolnego wchodziły wsie: Borowie, Brzuza, Jaźwiny, Gózd.
      W roku 1919 zostało zorganizowane Spółdzielcze Stowarzyszenie Spożywcze w Borowiu. Spółdzielnia Spożywców prowadziła sklep spożywczy, do którego dostarczano towary furmankami z Garwolina. W spółdzielni obok sklepu spożywczego prowadzona była świetlica międzyorganizacyjna i znajdował się regał na pocztę.
      W 1919 roku w Borowiu zorganizowano Ochotniczą Straż Pożarną. W 1925 roku straż wybudowała własną remizę. W wakacje w 1925 roku Komitet Rodzicielski przy szkole w Borowiu zachwalił rozbudowę szkoły do pełnej siedmioklasowej i powołano Społeczny Komitet Rozbudowy. Na rozbudowę szkoły ludność rejonu opodatkowała się po dwa złote z morgi (56 arów), 2% od obrotu z mleczarni i 2% od obrotu ze Spółdzielni Spożywców, dać bezpłatnie kamień na fundamenty, bezpłatne furmanki i robociznę pieszą nie fachową potrzebną przy budowie. W rejonie szkolnym znajdowały się trzy dwory: Borowie, Gózd i Kamionka, które odmówiły jakichkolwiek składek czy świadczeń na rzecz budowy Budynku szkolnego.
      W maju 1927 roku komitet rozpoczął rozbudowę szkoły. Czynem społecznym zbudowano parter budynku, a w roku 1930 przy pomocy Gminy, powiatu i Kuratorium ukończono budowę budynku szkolnego i oddano do użytku. Szkoła rozwijała się i powiększała pod względem liczby nauczycieli i liczby klas. Powiększał się rejon szkolny. W roku szkolnym 1919/20 w szkole uczyło dwie siły nauczycielski , w roku 1926/27 cztery siły nauczycielskie i było 6 klas, a w roku 1927/28 – siedem klas i sześć sił nauczycielskich. Kierownikiem szkoły od początku był nauczyciel Aleksander Sasimowski. W 1927 roku rejon szkolny powiększył się o wsie Słup A i Słup B, które przedtem należały do szkoły w Głoskowie.
      W roku 1926 gmina Miastków przoduje w budowie dróg bitych w powiecie garwolińskim. W latach 1926-1929 powiat łącznie z gminą Miastków zbudował szosę od Słupa A do granicy powiatu Mińsko-Mazowieckiej pod Chrominem. W listopadzie 1929 roku odbyła się uroczystość oddania do użytku setnego kilometra szosy w powiecie garwolińskim. Po oddaniu do użytku szosy Garwolin – Stoczek zaczął kursować w środy autobus. W 1930 roku czynem społecznym wybudowano drogę brukową przez wieś Brzuzę. 1 września 1930 roku został mianowany nauczycielem w Borowiu Piotr Jaroszewicz (Prezes Rady Ministrów P.R.L.)

<< wstecz